Siết chặt quy định môi giới bất động sản
"Hồ sơ đề nghị sửa đổi Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản" mới được Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) công bố, cơ quan này đánh giá hoạt động môi giới bất động sản là loại hình kinh doanh dịch vụ ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam. Đây là một kênh phân phối bất động sản mới, qua đó giúp nhà đầu tư rút ngắn thời gian thu hồi vốn để tái đầu tư, bảo đảm hiệu quả kinh tế, người tiêu dùng có cơ hội được phục vụ tốt hơn.
Theo số liệu của Bộ Xây dựng, tính từ năm 2008 đến thời điểm này có khoảng 32.912 cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản (BĐS).
Cho đến nay đã có 282.139 giao dịch thành công thông qua môi giới (chiếm khoảng 80% số lượng giao dịch thành công); trong đó thị trường Hà Nội có 79.501 giao dịch và Tp.HCM có 85.074 giao dịch.
Các môi giới BĐS phải có chứng chỉ hành nghề, số chứng chỉ cũng sẽ là mã số hành nghề. (Ảnh: ĐÌNH SƠN)
Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại, hạn chế trong kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS. Đáng chú ý là nguồn nhân lực thừa về số lượng, nhưng thiếu chất lượng. Đội ngũ môi giới BĐS yếu về chuyên môn, hiểu biết pháp luật hạn chế, chưa có tính chuyên nghiệp, yếu kém về đạo đức kinh doanh dẫn đến tình trạng làm ăn “chụp giật”, không chịu trách nhiệm, gây thiệt hại cho khách hàng khi tư vấn không đúng, tư vấn cho xong để kiếm tiền, thậm chí còn lũng đoạn thị trường, góp phần gây ra những cơn "sốt ảo" để kiếm lợi.
Bên cạnh đó, luật chưa bắt buộc các cá nhân này có trách nhiệm phải báo cáo với cơ quan quản lý Nhà nước về các hoạt động của họ. Do vậy họ hoàn toàn có thể tự do hành nghề ở bất kỳ đâu, họ có hai xu hướng hoạt động kinh doanh: Một là ăn theo các sàn giao dịch BĐS để lấy thông tin, làm cộng tác viên hoặc môi giới thứ cấp.
Hai là tự đi khai thác nguồn thông tin sản phẩm có nhu cầu bán và chủ yếu là nhà, đất ở có sẵn để môi giới cho khách hàng có nhu cầu mua. Nên họ "thường không có trách nhiệm với khách hàng, người tiêu dùng đối với các sản phẩm họ đã môi giới".
Đồng thời, chế tài xử lý vi phạm đối với hành vi hành nghề môi giới khi chưa được cấp chứng chỉ hành nghề còn quá nhẹ (phạt tiền từ 10 - 50 triệu đồng) so với hậu quả khi xảy ra sai phạm và chỉ dừng lại ở mức độ răn đe dẫn đến việc người môi giới không coi trọng chứng chỉ môi giới.
Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng kiến nghị chỉnh sửa một số nội dung trong chính sách về kinh doanh môi giới bất động sản để tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân thực hiện môi giới được chuyên nghiệp, nâng cao chất lượng. Đồng thời, xây dựng cơ chế thuận lợi cho công tác quản lý Nhà nước, bảo vệ quyền lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Theo đó, Bộ Xây dựng đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định phải có giấy chứng nhận hoàn thành khóa học thì mới được thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS.
Cùng với đó, bổ sung các quy định các tổ chức, cá nhân hoạt động môi giới đều phải thành lập doanh nghiệp, văn phòng môi giới...; phải có chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS, cá nhân không được hoạt động môi giới độc lập.
Bộ cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định các tổ chức, cá nhân hành nghề môi giới BĐS trong nước sau khi thành lập doanh nghiệp phải cung cấp thông tin của đơn vị mình đến Sở Xây dựng nơi tổ chức mình hoạt động và Cục quản lý nhà và thị trường BĐS để được đăng tải công khai trên hệ thống quản lý của địa phương.
Đối với các tổ chức, cá nhân nước ngoài hành nghề môi giới tại Việt Nam sau khi thành lập doanh nghiệp, văn phòng... cần phải cung cấp thông tin của đơn vị mình đến Cục quản lý nhà thị trường bất động sản để được đăng tải thông tin trên Cổng thông tin của Cục quản lý nhà.
Thêm nữa, Bộ Xây dựng đề xuất cần có quy định về chế độ báo cáo định kỳ của các tổ chức môi giới BĐS.
Việc sửa đổi, bổ sung các quy định như trên cũng sẽ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực dịch vụ môi giới BĐS. Nâng cao trách nhiệm của đội ngũ môi giới, đảm bảo được quyền lợi của người dân khi tham gia thị trường, hạn chế được tình trạng khiếu kiện gây mất trật tự an ninh xã hội.
Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, ông Phạm Lâm, Phó chủ tịch Hiệp hội Môi giới BĐS VN,cho rằng Bộ Xây dựng cần quy định môi giới làm việc qua phòng công chứng phải để lại mã số hành nghề. Hiện nay, giao dịch mua bán diễn ra tại phòng công chứng chỉ xuất hiện 3 bên trên văn bản hành chính, gồm: bên mua, bên bán, phòng công chứng trong khi môi giới có vai trò liên quan mật thiết nhưng lại không có thông tin.
Mặt khác, việc cấp mã số hành nghề cho môi giới và để lại mã số ở mỗi giao dịch bắt buộc có thể theo dõi được thu nhập phát sinh của người hành nghề. Đây cũng là căn cứ để cơ quan nhà nước thuận tiện hơn trong quản lý thuế thu nhập cá nhân, hạn chế tình trạng lách thuế, tình trạng lừa đảo của môi giới bất lương.
“Mã số này sẽ giúp gia tăng sự minh bạch và bảo đảm quyền lợi khách hàng trong mỗi hoạt động giao dịch”, ông Lâm nhấn mạnh.